<< Vorige pagina

16 mei 2019

De Remi Pirynsvieringen in Mechelen: meediscussiƫren over literatuur


De afdeling Mechelen houdt sinds 2005 jaarlijks haar Remi Pirynsviering ter nagedachtenis aan een van de meer prominente leden uit haar midden. Deze viering kan gezien worden als een voorbeeld voor hoe leden en hun partners actief kunnen participeren in een springlevend intern NT&C-project. De formule die daarbij de afgelopen jaren is gevolgd, met een lezing en een bespreking van boeken die genomineerd zijn voor een prestigieuze literatuurprijs, biedt hen de gelegenheid om hun betrokkenheid bij de Nederlandse taal en cultuur tot uitdrukking te brengen. Reden genoeg om deze vieringen eens van dichtbij onder de loep te bezien.

 

 

Remi Piryns, een van de meest spraakmakende leden van de afdeling Mechelen van de Orde van den Prince, overleed in 2004 op bijna 84-jarige leeftijd. Geboren in 1920 kreeg Remi vooral bekendheid door zijn 'Gebed voor het vaderland', een gedicht dat hij kort na de Tweede Wereldoorlog te Lokeren in het interneringskamp had geschreven. Een van zijn medegevangenen, Gaston Feremans, schreef er de muziek bij zodat het ook kon worden gezongen als (strijd)lied. Piryns verbleef enkele maanden in dit kamp omdat hij ervan verdacht werd gedurende de oorlogsjaren zwaarwegende Vlaams-dietse sympathieën gekoesterd te hebben. Na ontslag uit het kamp bleef zijn uitzetting uit de Orde van Advocaten van kracht en richtte hij zich op het boekenbedrijf, de wereld van de journalistiek en de maatschappijkritiek. Remi was in hart en nieren een Groot-Nederlander, hetgeen vele jaren later, in 1970, werd bekroond met het eindredacteurschap van het tijdschrift Neerlandia. Hij was sinds 1967 lid van de afdeling Mechelen.

 

 

Viering

 

Vrijwel onmiddellijk na het overlijden van Remi besloot de afdeling Mechelen om haar bekende medelid te eren in een aan hem gewijde viering, hetgeen leidde tot een jaarlijks terugkerend evenement, in sommige gevallen georganiseerd in samenwerking met andere afdelingen van het gewest Brabant-West. Aanvankelijk ging het daarbij om lezingen of voordrachten, zoals in 2008 met de theatermonoloog 'Ik, Guido Gezelle' door Herman Bogaert. In 2013 werd die formule omgebogen naar een vorm die de leden van de afdeling in staat stelde actief betrokken te zijn bij de jaarlijkse Remi Pirynsviering.

 

Lezers

 

Tal van leden van de Mechelse afdeling zijn fervente lezers. Daarom werd in 2013 het plan gelanceerd om binnen de eigen kring boeken te laten bespreken die geselecteerd zijn voor een der grote Nederlands-Vlaamse literatuurprijzen. In 2013 was dat de AKO-literatuurprijs maar het jaar daarop schakelden we over naar de Libris Literatuurprijs. Op basis van de longlist werden enkele titels gekozen waarvan er één mogelijk bekroond zou worden. Aangezien de achtergrond van de lezers zeer divers is, geeft elke bespreking inzicht in wat de 'recensent' al dan niet boeit in het door hem of haar voor het voetlicht gebrachte boek. Ook de partners van de leden laten van zich horen en hun aandeel in de viering werd (en wordt) zeer gewaardeerd. Inmiddels zijn zeven edities van deze bijzondere invulling van de jaarlijkse Remi Pirynsviering gepasseerd en de animo voor deelname aan de boekbesprekingen blijft groot.

 

Professionele literatuurcritici

 

Na over de boeken van gedachten gewisseld te hebben, werden we in de eerste jaren vergast op samenvattende beschouwingen door twee professionele literatuurcritici in ons midden, Gaston Durnez en Frank Hellemans. Vorig jaar hadden we voor de eerste keer evenwel het voorrecht om een van de besproken auteurs in ons midden te mogen ontvangen. Hoewel niet genomineerd voor de Libris Literatuurprijs was Filip Rogiers vorig jaar bereid om aanwezig te zijn bij de bespreking van zijn boek 'Angel'. Nadat de leesverslagen van de leden en hun partners hadden geresulteerd in een schriftelijke stemming over de gelezen boeken en hadden geleid tot een rangorde van het meest interessant geoordeelde werk, werd Rogiers geïnterviewd door Frank Hellemans, die het oeuvre van de auteur goed kende. Uiteraard werd daarbij ook plaats ingeruimd voor een 'weerwoord' van de schrijver naar aanleiding van de besprekingen van zijn roman.

 

Peter Terrin

 

Halverwege vorige maand van dit jaar vond er opnieuw een Pirynsviering plaats in Mechelen. Hierbij was Peter Terrin aanwezig, de auteur van 'Patricia'. Dit was een van de boeken op de longlist van de Libris Literatuurprijs. De andere boeken die door de leden en hun partners van de afdeling werden gelezen waren 'De ommegang' van Jan van Aken, 'Het Vloekhout' van Johan de Boose en 'Gebrek is een groot woord' van Nina Polak. De boeken van Van Aken en De Boose haalden bovendien de shortlist, dus de lezers konden zich uitlaten over twee potentiële kandidaten voor de eigenlijke prijs. Uiteindelijk zou geen van beide overigens de prijs in de wacht slepen want Rob van Essen ging er begin mei met 'De goede zoon' mee aan de haal.

 

Recensenten

 

Van elk boek werd eerst een korte samenvatting gegeven, zodat degenen die het niet hadden gelezen toch een indruk kregen van de inhoud ervan. Vervolgens kwamen er steeds twee 'recensenten' aan het woord die zich uitlieten over hun leeservaringen om te komen tot een persoonlijk oordeel over het boek. Na afloop stemden de aanwezigen over het naar hun mening meest interessante boek. 'Het Vloekhout' van Johan de Boose kwam als winnaar uit de bus, op de voet gevolgd door 'Patricia' van Peter Terrin. De auteur was zichtbaar ingenomen met zijn tweede plaats.

 

Kritisch

 

Literatuurcriticus Gaston Durnez liet zich tijdens de besprekingen vrij kritisch uit over 'Gebrek is een groot woord' van Nina Polak. Hij had geprobeerd het boek te lezen maar na een bladzijde of tachtig moest hij die poging staken. Het was hem allemaal veel te Amsterdams. Hij kon zich als Vlaming niet voorstellen dat iemand in een tuinhuis woonde, al was het maar tijdelijk. Voor 'De ommegang' van Jan van Aken was er waardering, maar uit de bespreking ervan door een van de jongere leden van onze afdeling sprak toch ook een zekere teleurstelling: “De hoofdpersoon is een vrij ‘vlak’ personage. Er is weinig uitbouw van zijn karakter, hoe hij denkt, enzovoorts. Het gaat meer over zijn avonturen dan over zijn gevoelens of opinies. Maar het verhaal leest vlot, verveelt niet, heeft weinig saaie momenten. Geïnteresseerden in de geschiedenis zullen van dit boek smullen.”

 

 

 

Doet nadenken

 

Johan de Boose’s bizarre roman 'Het Vloekhout' verleidde een ander lid van de afdeling tot de volgende uitspraak: “Het boek doet nadenken over ieders bestemming, over de zin van leven en dood, zodat de mens een spiegel wordt voorgehouden.” Naar aanleiding van Peter Terrins 'Patricia' merkte een van de beoordelaars op: “Als geoefend lezer van thrillers en detectiveverhalen voelde ik me als een vis in het water, opgenomen in een intrigerend verhaal waarin niets is wat het lijkt.” Hierbij aansluitend noteerde een andere lezer: “Deel II verraste me totaal, waardoor je gaat twijfelen aan alles wat je eerder hebt gelezen. Je blijft achter met allerlei ‘puzzelstukjes’, maar van welke puzzel?” Kortom: de recensenten spaarden de roede niet maar bij elk van de vier boeken klonk er toch ook bewondering door in de bespreking.

 

Typemachines

 

Het tweede deel van de Remi Pyrinsviering bestond uit een uitgebreid gesprek van Frank Hellemans, redacteur Boeken van Knack.be, met de auteur van 'Patricia', Peter Terrin. Doordat Frank de schrijver al sinds lange tijd kent, kon hij ingaan op zaken die in een doorsnee-interview doorgaans niet aan bod komen. Zo merkte hij niet alleen op dat Terrin blijkbaar grote waardering heeft voor de Nederlandse schrijver W.F. Hermans maar dat hij, evenals zijn bewonderde voorbeeld, verzamelaar is van typemachines. Terrin antwoordde dat hij zichzelf niet als een echte verzamelaar beschouwt: hij heeft er slechts vijftig. Zijn laatste boeken heeft hij met een typemachine geschreven en niet op de computer. Elke machine is voor hem verschillend en heeft een eigen persoonlijkheid, een eigen ziel.

 

 

Internet

 

Door typmachines te gebruiken raakte hij bovendien verlost van het internet, stelde Peter Terrin. Dat internet beschouwt hij als een even grote verleiding als sigaretten voor een verstokte roker: “De sigaret en het internet fungeren als beloning en laten je genieten van je succes.” Ook de fotografie speelt een grote rol in het leven van de auteur. Zijn fascinatie voor de camera begon bij zijn kennismaking met Hermans’ roman 'De donkere kamer van Damocles', een boek waarvan hij de lectuur ervoer als een bliksemschicht: “Foto’s bieden helderheid maar tegelijkertijd ontstaat daardoor een mysterie, dreiging en vervreemding van de werkelijkheid.” Die werkelijkheid is onkenbaar, dat is hij met zijn grote voorbeeld eens, zelfs voor een fotograaf. “Het is fascinerend om te zien hoe iemand, zonder dat de feiten zich wijzigen, van het ene moment op het andere van verzetsheld collaborateur wordt”, vervolgde Terrin. Verwijzend naar zijn roman 'Patricia' constateerde hij: “Zo ook ontpopt Astrid zich als Patricia, de vrouw die zij eigenlijk altijd al was maar niet in zichzelf herkende.”

 

Evenement

 

De Remi Pirynsvieringen van de afdeling Mechelen zijn van lieverlede uitgegroeid tot een jaarlijks terugkerend evenement waarnaar alle leden reikhalzend uitzien. De formule die de afgelopen jaren is gevolgd, met leesverslagen door de leden van de afdeling en hun partners van boeken die genomineerd zijn voor een der grotere literaire prijzen in het Nederlandse taalgebied, geeft de gelegenheid om de eigen stem te laten horen en actief deel te nemen aan discussies over hetgeen zich op literair gebied afspeelt.

 

 

Wim Hüsken

Coördinator NT&C afdeling Mechelen




Terug naar overzicht »