Selma Van de Perre, inmiddels 96 jaar oud en in 1989 mede-oprichter van de afdeling Londen van de Orde van den Prince, zat in de oorlog in het verzet. Ze overleefde de kampen Vught en Ravensbrück. In Kamp Vught is er een tentoonstelling over haar en andere vrouwen die in het verzet zaten.

 

 

Selma van de Perre werd in Nederland geboren als Selma Velleman in juni 1922. Zij kwam uit een liberaal-Joodse familie en zag na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog haar vader al snel verdwijnen naar Kamp Westerbork. Haar oudere broers ontvluchtten naar Engeland en haar moeder en jongere zuster werden geïnstalleerd op een onderduikadres. Zij zelf besloot in het verzet te gaan en sloot zich aan bij een verzetsgroep in Leiden, waar zij vooral koeriersdiensten verrichtte. Zij kreeg een nieuwe identiteit en ontving de naam van een overleden niet-Joodse baby. Van toen af aan heette zij Margareta van der Kuit.

 

Gestapo

 

Na overplaatsing naar Utrecht, dat meer centraal gelegen was om haar koeriersdiensten uit te voeren, kwam zij soms in hachelijke situaties terecht. Toen haar baas in de trein werd gearresteerd en door de Gestapo naar zijn huis werd gebracht, waar zijn groep verzetsstrijders hem opwachtte voor een vergadering, werden zij allen gearresteerd. Na verhoren en enkele nachten in een kleine cel in Amsterdam met vier andere gevangenen, werd Selma naar het concentratiekamp Vught gebracht.

 

Ravensbrück

 

Toen na D-Day de geallieerden oprukten, werden alle gevangenen uit Vught naar kampen in Duitsland getransporteerd. Selma reisde drie dagen in een trein bestemd voor veevervoer en kwam terecht in het vrouwenkamp Ravensbrück ten noorden van Berlijn. Het was gelegen in een prachtige streek van bossen en meren, maar daar merkten de vrouwen die in het kamp gevangen zaten niets van, zelfs niet als ze buiten zwaar werk moesten verrichten. Selma werd te werk gesteld bij Siemens, waar zij al gauw als secretaresse van de baas werd aangesteld. Na het appel ‘s morgens om vijf uur werkte zij overdag van zes uur tot ‘s avonds zes uur, of deed de nachtdienst van zes uur ‘s avonds tot zes uur ‘s morgens.

 

Bevrijd

 

In het verzet en in de kampen kwam zij vaak de dood nabij, maar zij wist altijd de dans te ontspringen. Uiteindelijk werd zij bevrijd op grond van een overeenkomst tussen Churchill, Himmler en de Zweedse diplomaat Folke Bernadotte, kort voor de oorlog eindigde. Tijdens het transport naar Denemarken werden de Rode Kruis wagens gebombardeerd door de geallieerden en vielen er nog een aantal doden. Toen zij na de bevrijding hoorde dat haar ouders en zuster in de gaskamers waren omgekomen en nadat een van haar broers contact had gezocht, besloot zij naar Engeland te gaan, waar haar broers haar opvingen.

 

BBC

 

Werkend voor de BBC Wereldomroep ontmoette zij haar toekomstige echtgenoot, die als journalist voor de Belgische afdeling werkte. Zij besloot aan de universiteit te gaan studeren en na haar graad te hebben behaald, gaf zij les op middelbare scholen. Zij gaf ook Nederlandse les aan diverse instituten. Selma wilde de vreselijke periode van de oorlog vergeten en nooit meer Duitsland bezoeken, maar in 1995 werd zij uitgenodigd bij de vijftigjarige herdenking van de bevrijding van kamp Ravensbrück.

 

 

Selma van de Perre legt een steentje bij het Joodse Monument in Berlijn.

 

Kweekscholen

 

Daarna werd haar gevraagd om leerlingen van Nederlandse kweekscholen onderricht te geven over haar verzetswerk en haar gevangenschap in Ravensbrück. Dit heeft zij sindsdien met enkele andere overlevenden jaarlijks in april gedaan, nadat eerst bij het monument van de Vrouwen van Ravensbrück op het Museumplein in Amsterdam kransen werden gelegd ter herinnering aan de bevrijdingsdatum.

 

Berlijn

 

Daarna ging (en gaat) het elk jaar het per trein of vliegtuig naar Berlijn en dan verder met de auto. Een Duitse organisatie, de Hildegard Hansche Stiftung in Berlijn, organiseert jaarlijks in augustus in Ravensbrück een internationale bijeenkomst van studenten, waar Selma en een paar andere overlevenden worden uitgenodigd te komen spreken. Dit doet zij ook al een aantal jaren. Tevens geeft zij lezingen over het belang van 'herdenken'. Selma doet dus veel goed werk om de gruwelen van de Nazitijd en de Jodenvervolging in de herinnering te houden, zodat hopelijk voorkomen kan worden dat zoiets ooit weer gebeurt. In 2014 was zij ook uitgenodigd voor een lunch bij de Bundespräsident in Berlijn, een hele eer.

 

 

Selma van de Perre (rechts) met Heleen Mendl-Schrama
die haar elk jaar naar Ravensbrück begeleidt (midden)
en hun Hongaarse vriendin Judit Varga, ook een overlevende van Ravensbrück.

 

 

 

Tentoonstelling

 

De tentoonstelling die Selma gaat openen in 'haar' voormalige kamp Vught op 15 december 2018, gaat over moedige vrouwen, die aan het verzet hebben meegedaan. Zij is één van de nog vier overlevenden. Selma is op haar 96e nog bijzonder actief. Ze rijdt auto, speelt golf, speelt bridge en schildert. Haar boek getiteld 'Selma’s War', waarin zij haar ervaringen en avonturen beschrijft, zal binnenkort uitkomen. Bij de bijeenkomsten van de Orde in London ontbreekt zij nooit. Ze geeft nog altijd wijze raad en scherpe opmerkingen. Zij is waarschijnlijk het oudste en trouwste lid. De bewondering voor haar in de Orde is dan ook enorm groot en wij hopen haar nog lang in ons midden te hebben.

 

De tentoonstelling ‘Palet van verzet: moedige vrouwen toen en nu’
is gebaseerd op een boek van Simone Jacobs, waarin veertien vrouwen worden geportretteerd,
waaronder Selma van de Perre.

 

Heleen Mendl-Schrama

Oud-secretaris afdeling Londen

 

 

 

 

Twee andere leden van de afdeling Londen schreven ook een korte beschouwing over 'hun' Selma. We wilden die de leden van de Orde van den Prince niet onthouden.

 

Bijdetijdse opmerkingen

 

Selma, een heldere en kranige vrouw van nu over de 95 jaar, is nog steeds een prachtig mooie reflectie van de persoon die zij moet zijn geweest toen zij door de Duitsers werd opgepakt: een actieve sterke jonge dame van begin twintig in het verzet, tijdens alle ontberingen en beperkingen van de bezetting. Deze ervaringen in de bezetting zullen, denk ik, op haar hele actieve leven een belangrijke stempel hebben gedrukt en nu nog altijd van invloed zijn op haar levensvisie.

 

Nog recent vertelde zij mij laconiek over enige gezondheidszorgen. "Ach, wat wil je? Ik maak me echt geen zorgen. Ik ben over de negentig en een mens moet aan iets dood gaan." Tijdens gesprekken komt er van haar vaak een 'bijdetijdse' opmerking, waar alle aanwezigen die half haar leeftijd hebben stil van zijn.

 

Selma is een bijzondere vrouw die naast haar vele andere verdiensten ook nog Nederlandse les gaf aan buitenlanders in Londen. Ook mijn vrouw Laurence kreeg begin 1974 les van haar, heel lang voordat wij haar weer (bij toeval) terug vonden in de Londense afdeling van de Orde.

 

Selma sprak eigenlijk pas recentelijk, dus de laatste paar jaren, over haar oorlogsverleden en de verschrikkelijke kampervaringen. Zij is voor velen die haar kennen een fantastisch voorbeeld hoe actief te blijven en hoe positief in het leven te staan.

 

Als er een gezegde goed bij Selma zou passen dan is het deze: "Don't count the years. Make your years count." En dat doet Selma, denk ik, elke dag.

 

Ernest Boost
Bestuurslid afdeling Londen

 

 

De Nederlandse Princemevrouw

 

Van bij de aanvang van de Londense Prince-afdeling was Selma de heldere geest die steeds de zaken zeer pragmatisch bekeek en die steeds een suggestie, zoniet de oplossing voor de hand had. Ik was en blijf steeds getroffen door haar enorme belangstelling die elk gesprek met haar interessant maakt. Met haar enorme kennis van Nederlandse geschiedenis, literatuur en kunst en haar spontane bereidheid die te delen, is Selma voor mij nog steeds een ideale tafelgenoot op onze Princediners. Hoewel ze mijn man en dochters weinig te zien heeft gekregen, doet ze bij elke gelegenheid navraag. En zo is Selma in onze familie wel bekend als de Nederlandse Princemevrouw van Black Lion Lane.

 

Een heel fijne Princerelatie!

 

Anne Marie Verstraeten
Stichtend lid afdeling Londen